De advieskloof groeit – ook in Nederland
De advieskloof groeit – ook in Nederland
Meer dan de helft van de Nederlanders wil financieel advies, maar krijgt het niet. In het Verenigd Koninkrijk is de situatie vergelijkbaar. Daar heeft de FCA (de lokale AFM) nu onderzoek naar gedaan met een verrassende uitkomst.
Uit recent onderzoek van SNS blijkt dat 63% van de Nederlanders graag advies wil van een financieel expert.
Toch maakt slechts een kleine groep daadwerkelijk gebruik van professioneel financieel advies. Vooral jongeren en financieel kwetsbaren blijken nauwelijks in contact te komen met een adviseur. Een belangrijke reden is de kosten die dit met zich meebrengt.
De situatie in het Verenigd Koninkrijk vertoont veel overeenkomsten. Daar deed toezichthouder FCA onderzoek naar de relatie tussen financieel advies en welvaart.
Mensen die wel advies ontvingen, bleken gemiddeld meer vermogen op te bouwen. De eerste jaren na advies resulteerde dit in circa 10% extra rendement.
De verklaring is dat advies kan helpen veelgemaakte fouten te voorkomen, zoals het aanhouden van te veel contant geld of het kiezen van beleggingen die niet passen bij het risicoprofiel.
Een belangrijke reden dat het veel mensen in het VK aan advies ontbreekt is de invoering van de Retail Distribution Review (RDR) in 2012, waarbij het provisiemodel werd afgeschaft en advies op vergoedingsbasis verplicht werd. Hierdoor zijn de kosten van advies gestegen.
Geen koop is ook duurkoop
Hetzelfde speelt in Nederland, daar waar vroeger iedereen “gratis” advies kon krijgen, moet er nu betaald worden. Dat “gratis” advies vroeger hield vaak in dat beleggers geadviseerd werd in beleggingsfondsen te beleggen met 1,5% kosten (of meer), waarvan de bank dan de helft kreeg.
Het is dus zeer begrijpelijk dat de toezichthouder heeft ingegrepen middels het met het Retail Distribution Review vergelijkbare provisieverbod uit 2013.
De keerzijde is echter dat omdat de kosten van het advies nu direct door de klant betaald moeten worden (en de banken geen provisie meer kregen), advies in Nederland ook voor veel mensen te duur geworden is.
Twee smaken over
Er zijn, enigszins gechargeerd, nog maar twee smaken over: geen advies of (duur) advies. Of “advies” krijgen over crypto, waar minder strenge regels voor gelden dan voor reguliere financiële producten (ook onder de nieuwe MiCAR wetgeving).*
Er gelden in Nederland weliswaar andere regels voor aanbevelingen (een algemene aanbeveling) dan voor advies (persoonlijk advies), maar zoals iedereen die wel eens naar financiële experts in de media kijkt of luistert, nemen de meeste partijen het zekere voor het onzekere en haasten ze zich om continu te herhalen dat alles wat ze zeggen geen advies is.
Mind the advice gap!
Dit heeft er in het Nederland en het Verenigd Koninkrijk toe geleid dat met name mensen met kleinere vermogens buiten de boot vallen. De FCA spreekt van een “advieskloof”. Deze advieskloof vergroot ook de welvaartskloof, dus het is belangrijk om te kijken hoe deze gedicht kan worden.
Mijn advies om de kloof te dichten: maak generiek advies eenvoudiger. Disclaimer: dit is geen advies.
Om deze kloof te verkleinen en financieel advies toegankelijker te maken voor een bredere doelgroep gaat de FCA iets opvallends doen voor een toezichthouder: het gaat de regels versoepelen.
Hierbij wordt het voor financiële bedrijven in het Verenigd Koninkrijk nu mogelijk om “gerichte ondersteuning” te geven, wat inhoudt dat bedrijven generieke suggesties mogen doen aan groepen klanten – en om “vereenvoudigd advies” te geven, waarbij op basis van enkele basisgegevens toch een redelijk gerichte aanbeveling kan worden gedaan, zonder de volledige eisen van een persoonlijk adviestraject (en zonder provisie).
De AFM is ook bezig met dit onderwerp, zo blijkt onder andere uit het onlangs verschenen rapport ‘Gen Z: financiële keuzes in een veranderende wereld’. Hierin signaleert de AFM dat Gen Z financieel kwetsbaarder is dan voorgaande generaties en vooral informatie voor een groot deel op de sociale media.
Er staat een aantal goede aanbevelingen in het rapport. Een mogelijke versoepeling van de mogelijkheden om generiek advies of aanbevelingen te geven wordt hierbij echter niet expliciet genoemd.
Als de verandering in het Verenigd Koninkrijk er inderdaad toe leidt dat de advies- en daarmee welvaartskloof minder groot wordt, lijkt het me een goed idee om hier ook in Nederland naar te kijken.
Tussen het oude model waarbij advies mogelijk werd beïnvloed door provisies en het huidige waarbij je of voor advies betaalt of helemaal op jezelf bent aangewezen (als je minder vermogend bent) ligt nog genoeg ruimte voor verbetering.
* Er zijn binnen de cryptowereld ook partijen die degelijke, betrouwbare informatie verstrekken. Maar met name bij sommige altcoins / shitcoins zijn er veel “pump and dump” tips. Dit is inmiddels eindelijk verboden, maar vanuit het buitenland nog steeds mogelijk.
Dit artikel is geschreven door Erik Mauritz, senior advisor bij Trade Republic.
