AEX Neerwaartse doorbraak

De neerwaartse beweging is gaan versnellen. Afgelopen vrijdag werd de belangrijke stijgende middellangetermijn bodemlijn gebroken, een duidelijke verslechtering en startsignaal van een diepere correctie.

De belangrijkste en cruciale steunlijn werd afgelopen vrijdag op slotbasis gebroken. Deze lijn was toen bij 553 te vinden op de logaritmische maandgrafiek. Deze doorbraak zorgde voor een verkoopsignaal in het middellangetermijnbeeld en is tevens het startsignaal voor een forsere correctie in de komende periode. Hiermee is een einde gekomen aan de krachtige en sinds februari 2016 stijgende middellangetermijntrend. De bodem werd toen geplaatst bij 378 na een zeer forse correctieve fase waarbij de AEX terugviel vanaf de 2015-toppenzone bij 505 – 510. Een daling destijds van ongeveer 25%. Vanaf deze bodem bij 378 is de AEX in precies 2 jaar tijd ongeveer 195 punten opgelopen, een stijging van ruim 50%. In deze periode bleven de tegenreacties beperkt. In 2016 vonden nog een aantal normale maar kleine correcties plaats (5% tot 7%), in 2017 vonden er slechts twee kleine correcties van 5% en 6% plaats. In 2017 vonden verder een tweetal krachtige opwaartse bewegingen plaats zonder correctieve tegenreacties. Een dergelijke krachtige en euforische beweging hebben we tijdens deze in 2009 gestarte bullmarkt nog niet eerder gezien. De aandelenindices gingen steeds verder versteilen en ik gaf in de afgelopen weken al aan dat er sprake leek te zijn van een klassieke blow-off beweging. Een laatste kortdurende maar krachtige versteiling voordat een langere trend ten einde komt. Inmiddels is de AEX vanaf de verhoogde jaartop bij 472,80 op 23 januari al ongeveer 23 punten teruggezakt, maar ik verwacht dat er nog veel meer in het vat zit.

Grafiek AEX-index op dagbasis

Bron: Reuters Metastock XV, 2 februari 2018

Alle signalen staan op rood
Er was niet alleen sprake van een klassieke blow-off beweging in de meeste indices, maar ook de intermarktindicatoren gaven de nodige risico’s aan voor de aandelenmarkt. Zo zagen we een verdere verbetering in het langere technische beeld van de 10-jaars rentes. Daarbij werden langere dalende toppenlijnen gebroken en een duidelijke hogere middellangetermijnbodem gevormd. Verder werd de opwaartse weg in de eurodollar verder voortgezet. Hij is inmiddels al bijna aanbeland bij mijn volgende langetermijndoel van 1,27. Voor beide intermarktindicatoren voorzie ik dit jaar een verdere stijging. Ook de volatiliteitsindex (VIX) rondde een groot bodempatroon af in de afgelopen tijd. De MACD van de AEX testte verder recent een belangrijke toppenzone en maakte een neerwaartse crossing. Ook zagen we al langere tijd negatieve divergentie in de RSI, een indicator die inmiddels snel is weggezakt richting een oversold-conditie. Als laatste was er sprake van een zeer euforische stemming op de aandelenmarkten. Risico’s werden er bijna niet gezien en elke kleine terugval werd gezien als instapgelegenheid. Ook vaak een teken dat een langere beweging in zijn eindfase is aanbeland. Het is echter onmogelijk om in een euforische omgeving het omkeermoment te voorzien. Ook in januari vond een krachtige opwaartse beweging plaats van 32 punten, vanaf de 540,35 tot aan de 572,80. Uiteindelijk werd een dag na de vorming van de jaartop een grote stijgende wig neerwaarts geactiveerd. Het te berekenen doel vanuit dit patroon ligt bij 540,35 en komt snel naderbij.

Waar liggen de richtpunten voor een forsere correctie?
Met de doorbraak van de  stijgende middellangetermijnbodemlijn bij 553 is een einde gekomen aan de stijgende middellangetermijntrend zoals we die kenden. Tot hoever de AEX in de komende tijd zal corrigeren is niet te voorzien. Ook is er nog geen duidelijke dalende tendens in de index te zien. Belangrijk is wel de internationale bevestiging. We zien veel indices vergelijkbare neerwaartse doorbraken maken. Het langetermijnbeeld blijft onverminderd positief, maar een forsere correctie is normaal na een dergelijke lange opwaartse beweging. De eerstvolgende richtpunten zijn te vinden bij de januaribodem van 540,35 en de bodems van eind vorig jaar bij 534,60 – 535,30. Het 200-daags gemiddelde is momenteel ook hier te vinden, bij 534,90. Maar een aanzienlijk diepere terugval in de komende periode acht ik zeker reeel. Een belangrijke richtzone ligt daarbij bij 505 – 510. Een test van deze zone zou overigens voor een forse correctie zorgen. Zover is het nu nog niet en dit zijn slechts richtpunten voor de komende periode. Vandaag lijkt de AEX met een forse neerwaartse gap te openen en kan mogelijk in de komende dagen al het eerstvolgende richtpunt bij 540,35 testen. In de komende tijd kunnen er krachtige opwaartse tegenreacties plaatsvinden, vooral voor de vorming van de contouren van een dalende trend. Eerste weerstand ligt bij de bovenkant van de vandaag gevormde neerwaartse gap bij 549,95. Daarboven ligt het afvlakkende 50-daags gemiddelde bij 552,80 en de zone 557,40 – 557,80.

STOXX Europe 600 Index geeft ook belangrijk correctiesignaal
Niet alleen de AEX bevond zich in een zeer steile blow-off fase die recent werd beëindigd maar ook in andere indices zagen we vergelijkbare bewegingen. Zo zagen we in Amerika een groot aantal indices in zeer steile opgaande versnellingsfases. Over de afgelopen 2 jaar zagen we daar 3 tot 5 opwaartse versteilingen. De meest steile trends zijn inmiddels gebroken. De DAX brak afgelopen vrijdag ook door zowel zijn stijgende middellangetermijnbodemlijn evenals onder de bodems van de afgelopen periode. Een duidelijke verzwakking en bevestiging van een trendomkeer. Als we kijken naar de bredere STOXX Europe 600 Index dan zien we een vergelijkbaar beeld als bij de AEX, een krachtige versteiling naar hogere jaartoppen in januari. Daarmee naderde hij ook de zware weerstandszone uit 2015, de zone 410 – 417. Ook hier werd de stijgende wig van januari al ongeveer 2 weken geleden gebroken waarna afgelopen vrijdag ook de langere stijgende bodemlijn eraan moest geloven. Hij vond toen nog steun bij het 200-daags gemiddelde. Vandaag lijkt ook deze index direct met een forse neerwaartse gap te openen tot onder dit gemiddelde. Eerste steun is te vinden rond de 380, maar een verdere daling naar de zone 366 – 370 lijkt realistisch in de komende periode. Met het doorbreken van de krachtige opwaartse trend in het middellangetermijnbeeld sluit ik in de komende maanden een beweging naar de belangrijke steun bij 350 ook niet uit. Ook hier geldt dat dit belangrijke richtpunten zijn en de precieze terugvalmogelijkheden niet zijn te voorzien. Wel is er sprake van een trendomkeer in het middellangetermijnbeeld en is ook deze index een correctieve tegenreactie ingegaan maar blijft de stijgende langetermijntrend gewoon intact. Deze terugval zal uiteindelijk moeten zorgen voor de vorming van een volgende belangrijke bodem.

Grafiek STOXX Europe 600 Index op dagbasis

Bron: Reuters Metastock XV, 2 februari 2018

Bas Heijink (bekijk profiel en disclaimer)