Uitgebreide Analyse op de AEX
Tijdens de vorige peildatum, met de slotkoersen van 14 augustus, noteerde de AEX op 560,84 punten. Op 4 november jl. noteerde de AEX ook nog rond deze koers. Echter, sindsdien is de AEX hard gestegen. De belangrijkste verklaring hiervoor lijkt de verkiezingswinst voor Joe Biden te zijn en de berichten over een werkzaam vaccin. Het beleid rondom het coronavirus laat momenteel weer diepe sporen achter in de economie en de geopolitieke ontwikkelingen stemmen ook weinig gerust. De vorige AEX-analyse openden wij met onderstaande alinea:
“Op de huidige peildatum, slotkoersen 14 augustus, noteert de AEX in een golden cross-fase. Recent is het 50-daags voortschrijdend gemiddelde (blauwe lijn) opwaarts door het 200-daags voortschrijdend gemiddelde (rode lijn) gekruist. Echter, deze rode lijn vormt al weken een psychologische barrière waar de AEX maar geen afstand van kan nemen. Al ruim 2 maanden stagneert de opmars van de Nederlandse aandelenbeurs.”
Uiteindelijk heeft de AEX nog 3 maanden om en nabij de rode lijn genoteerd. Maar altijd is de index in een golden cross-fase gebleven.
De AEX-index, de hoofdgraadmeter van de Nederlandse beurs, vertegenwoordigt de koersontwikkeling van de 25 grootste ondernemingen gewogen naar marktkapitalisatie. Iedere 3 maanden analyseren wij, aan de hand van de Golden Crosses Beleggingsmethode, de status van Nederlands belangrijkste beursindex. Wat wordt de vermoedelijke richting van de beurs? Welke aandelen binnen de index bieden de meeste kansen? Zijn Nederlandse aandelen over- of ondergewaardeerd?
Via de Golden Crosses Beleggingsmethode laten wij in 5 stappen zien hoe wij gefundeerd op o.a. deze vragen een antwoord geven.
Onze methode is op iedere belegging van toepassing. Daarbij plaatsen wij direct de kanttekening dat geen enkele analysemethode in de wereld een garantie geeft op een 100% rendementsscore. Echter, een gedisciplineerde toepassing van de beleggingsmethode zal op lange termijn waarde toevoegen en risico’s verlagen.
De Golden Crosses Beleggingsmethode is een combinatie van fundamentele en technische analyse.
Stap 1: Wat is de status van de risico-indicator?
Als alle 25 onderliggende ondernemingen in koers stijgen, zal het u niet verbazen dat de AEX-index stijgt. En als ze alle 25 dalen, zult u ook begrijpen dat de index daalt. Maar vaak is de praktijk anders.
Binnen één index kunnen de onderliggende bedrijven in verschillende trends bewegen. Het aantal stijgende ten opzichte van dalende trends, rekening houdend met de respectievelijke wegingsfactoren, bepaalt uiteindelijk de richting van de index.
Om de status van de trend te bepalen gebruiken wij één risico-indicator uit de technische analyse. Wij maken gebruik van het 50- en 200-daags voortschrijdend gemiddelde (VG), in het Engels “moving average” genoemd. Oftewel het gemiddelde van respectievelijk de laatste 50 en 200 slotkoersen. Het 50-daags VG wordt in onze grafieken weergegeven door een blauwe lijn en het 200-daags VG door een rode lijn. Als de blauwe lijn zich boven de rode lijn beweegt, dan is er sprake van een golden cross-fase. Oftewel een lange termijn stijgende trend. Indien de blauwe lijn onder de rode lijn noteert, dan is er sprake van een dead cross-fase. Dit betekent dat er gevaar dreigt en dat de trend neerwaarts is.
De grafiek op bladzijde 1 laat zien dat de huidige status positief is. De laatste koersreeks van meer dan 3 aaneengesloten beursdagen, zonder de rode lijn te raken, bevindt zich boven deze lijn. Dit noemen wij onze “3-dagen-regel”, waarover in hoofdstuk 2 meer. De trend is daarmee POSITIEF.
Stap 2: Wat is de status van de risico-indicator voor de 25 onderliggende bedrijven?
Op alle 25 bedrijven uit de AEX kunnen wij afzonderlijk onze risico-indicator toepassen. Zie onze risico-indicator maar als een soort enquête. Een grafiek van een aandeel of index is niets anders dan een grafische weergave van wat alle beleggers van de waardering van een bedrijf of index vinden. Stijgende koersen in een grafiek wijzen op enthousiasme onder de geënquêteerden. Dalende koersen wijzen juist op pessimisme. De belegger stemt met zijn koop- of verkoopgedrag over de huidige waarderingen. Hoe groter de onderneming of onderliggende index is, des te meer
beleggers het bedrijf zullen volgen. Bij een enquête kunnen wij concluderen dat hoe meer mensen deelnemen, des te betrouwbaarder de uitkomst is. Zo werkt het ons inziens ook bij beleggen. Hoe groter het bedrijf is, des te betrouwbaarder is de uitkomst van de enquête. De beurskoers zal dan eerder een goede afspiegeling zijn van de onderliggende prestaties van het bedrijf. De stand van de AEX-index is de uitkomst van een enquête onder de volgers van de 25 onderliggende bedrijven. Onze risico-indicator is dan ook betrouwbaarder als het wordt toegepast op de AEX-index, dan op ieder bedrijf afzonderlijk. Desalniettemin kan uit de analyse van de 25 individuele bedrijven extra informatie worden gehaald. Hoe meer bedrijven er in een golden cross-fase noteren, des te breder wordt de hoofdtrend van de AEX-index gedragen.
Op dit moment noteren 18 van de 25 bedrijven in een golden cross-fase (zie tabel op bladzijde 4). Dit zijn er 6 meer dan een kwartaal geleden! Om trendveranderingen vroegtijdig te kunnen signaleren maken wij ook gebruik van de “3-dagen-regel”. Als de koers vanuit een dead cross-fase langer dan 3 aaneengesloten beursdagen boven de rode lijn noteert (zonder deze te raken), dan wijst dit op een verhoogde kans op een verandering van de trend. In dit voorbeeld van dalend naar stijgend. Als belegger wil je zo spoedig mogelijk op een stijgende trend inspelen. Wachten op het golden cross-signaal om te kopen kan betekenen dat een groot deel van de winst wordt gemist.
19 bedrijven hebben een “groene” kleur in de tabel op bladzijde 4. Dit wijst erop dat de onderliggende trend nog steeds aan het verbeteren is. Één bedrijf zal per saldo, met een hoge waarschijnlijkheid, binnenkort een koopsignaal geven.
Zo noteerde Aegon gisteren op het slot van de 4de dag boven de rode lijn zonder deze lijn te hebben geraakt. Met andere woorden dus langer dan 3 aaneengesloten beursdagen. Daardoor is de status van de risico-indicator voor Aegon verbetert. Hoewel er nog geen sprake is van een golden cross, voldoet het aandeel wel aan onze “3-dagen-regel” waardoor het aandeel waarschijnlijk binnenkort een koopsignaal gaat afgeven.
Ook het aandeel ING noteerde op het slot van de 4de dag boven de rode lijn. En exact op deze dag valt het golden cross-signaal. In onze tabel heeft ING dus de status “ja” in een “groen” vakje. Een mooi koopsignaal!
Ook KPN geeft een koopsignaal, exact op deze peildatum. Maar hier was het koopsignaal al langere tijd waarschijnlijk. KPN voldoet al geruime tijd aan de “3-dagen-regel”, wat eigenlijk een vooruitlopend signaal is.
Met 18 van de 25 bedrijven in een golden cross-fase, en mogelijk nog één extra koopsignaal op korte termijn, is de trend van de AEX in de volle breedte gezien zeer sterk. Stap 2 is voor wat betreft een verder opwaarts vervolg POSITIEF.
Stap 3: Hoe betrouwbaar is de huidige golden cross in de AEX-index?
Warren Buffett investeert nooit in beleggingen die hoog gewaardeerd zijn. “Wees niet hebzuchtig wanneer anderen dit zijn. Wees hebzuchtig wanneer anderen bevreesd zijn”, is één van zijn bekende uitspraken.
De lange termijn trends worden nog beter zichtbaar op basis van de 50- en 200-weeks VG lijnen (zie grafiek boven). Het zijn niet alleen de golden- en dead crosses die signalen afgeven. Ook de hellingshoek van het 50-weeks VG lijkt een aardig betrouwbare indicator voor de toekomstige richting. Deze is sinds deze week weer stijgend (zie venster rechtsonder in de grafiek). Met het blote oog is het nauwelijks zichtbaar.
Volgens de regels van de risico-indicator, toegepast in de weekgrafiek, is er sprake van een stijgende trend. De crash zorgde slechts voor een korte paniekfase, maar volgens de stand van de risico-indicator is dat nu verleden tijd. Oftewel de huidige status voor de AEX is POSITIEF.
Stap 4: Levert het handelen enkel op basis van golden- en dead cross-signalen rendement op?
Om de kracht van de golden en dead cross-indicator duidelijk te maken hebben wij een analyse gemaakt van het zuiver volgen van golden en dead cross-signalen vanaf 1 januari 2000 (zie tabel bovenaan de volgende bladzijde). Daarbij hebben wij in ons onderzoek de eerste transactie volgens de Golden Crosses Beleggingsmethode gedaan bij het eerste golden cross-signaal na 1 januari 2000. Bij de berekening van het rendement op lange termijn is geen rekening gehouden met dividend, rente en transactieprovisies. Onze inschatting is overigens dat, rekening houdend met deze extra factoren, het resultaat slechts beperkt zal wijzigen. Tijdens golden cross-fases ontvangt de belegger tenslotte gewoon dividend en tijdens dead cross-fases ontvangt de belegger (normaliter) rente over zijn liquiditeit.
Er zijn, inclusief de golden cross in 2020, deze eeuw slechts 13 golden crosses geweest op basis van het 50- en 200-daags VG. Beleggen in een AEX-tracker om deze strategie te volgen had dus relatief weinig transactiekosten teweeg gebracht. In perioden van dead crosses betaalt u geen beheerfee of bewaarloon wanneer u uw vermogen naar een spaarrekening boekt. Deze kosten heeft u wel bij een buy-and-hold strategie.
Het begin van deze eeuw kenmerkte zich door de ICT-crisis. Deze crisis veroorzaakte een forse correctie op de Amsterdamse beurs. Het uiteindelijke rendement vanaf de eeuwwisseling ligt, bij het volgen van de Golden Crosses risico-indicator, fors hoger dan voor de buy-and-hold strategie. Een belegger die de buy-and-hold strategie had toegepast en tegen de slotkoers van 31 december 1999
had gekocht, had nu een koersrendement van -11,10%. De belegger die bij iedere golden cross tegen de slotkoers van die dag had gekocht en op iedere daarop volgende dead cross tegen de slotkoers had verkocht, had een rendement behaald van 54,19%. De Golden Crosses Beleggingsmethode heeft vooral toegevoegde waarde in perioden dat beurzen een crisis doormaken. Verliezen worden dan beperkt. De slechtste beleggingsperiode op basis van onze risico-indicator was de meest recent afgesloten golden cross-fase. Het rendement was met -22,99% zelfs nog iets slechter dan de periode tijdens de ICT-crisis (-22,68%). Dit soort grote verliezen wordt veroorzaakt door de snelle periode waarin het verlies wordt veroorzaakt. Plots omkerende trends worden te laat, op basis van de risico-indicator, gesignaleerd. Daarom gebruiken wij aanvullende richtlijnen zoals de “3-dagen-regel” en “10%-regel”. Wilt u meer weten over onze risico-indicator, kijk dan op onze website (menu Bedrijfsprofiel/risico-indicator). Belangrijk om te weten is dat de fundamentele analyse leidend is, zoals wij in de volgende paragraaf zullen toelichten.
Wij blijven onze waarschuwing herhalen: “Onze risico-indicator signaleert geen crashes. Plotselinge sterke koersdalingen kunnen zich in iedere periode voordoen. Ook in een golden cross-fase. De beurscrash van 1987 was zo’n voorbeeld die niet vooraf door onze risico-indicator werd gesignaleerd”. Ook de recente coronacrash kan aan dit voorbeeld worden toegevoegd. Crashes komen niet vaak voor. 2 achter elkaar al helemaal niet. Toch kan een nieuwe crash zich op ieder willekeurig moment opnieuw voordoen.
Wij realiseren ons dat het startpunt van de vergelijking van de 2 methoden in de tabel
arbitrair is. Door de eeuwwisseling als startdatum te kiezen komt onze risico-indicator goed uit de verf. Wij hadden ook perioden kunnen rapporteren waarin de Golden Crosses Beleggingsmethode minder
voordeel zou hebben opgeleverd ten opzichte van de buy-and-hold strategie. Amerikaanse onderzoeken wijzen uit dat het gebruik van onze risico-indicator op de S&P500 over langere perioden geen extra rendement geeft. De rendementen op basis van buy-and-hold en de Golden Crosses methode zijn dan ongeveer aan elkaar gelijk. Maar de onderzoeken geven wel aan dat het risico van onze beleggingsmethode, op basis van golden- en dead crosses, beduidend lager ligt. Voor de AEX-index en veel andere indices zien wij, naast risicobeheersing, ook op het gebied van
rendement een positieve bijdrage van het gebruik van de risico-indicator. Dit in tegenstelling tot de uitkomsten van de Amerikaanse onderzoeken.
De lange termijn analyse toont aan dat de toegevoegde waarde van het handelen op basis van de golden en dead cross-signalen groot is. Daarom is de huidige status van de risico-indicator POSITIEF voor de AEX-belegger.
Stap 5: Wat is onze fundamentele visie?
De voorgaande 4 stappen gaan over onze risico-indicator. Echter, de belangrijkste vraag is: “is de belegging fundamenteel ondergewaardeerd?”. De uitkomst van stap 5 kan er toe leiden dat de stappen 1 t/m 4 geheel overbodig zijn. U gaat toch niet uw geld beleggen in aandelen die uzelf sterk overgewaardeerd vindt? Als een belegging volgens de eigen fundamentele visie overgewaardeerd is, dan mag de nadruk ons inziens niet komen te liggen op de uitkomst van de risico-indicator. Technische analyse is naar onze mening altijd ondergeschikt aan de
fundamentele analyse. Maar dit wil niet zeggen dat het analyseren van grafieken onzin is. Het is een prima hulpmiddel die, in combinatie met de fundamentele analyse, van sterk toegevoegde waarde kan zijn.
Onze huidige fundamentele visie is negatief. De waarderingen van Nederlandse aandelen zijn naar onze mening relatief hoog en voornamelijk gebaseerd op het ruime monetaire beleid van centrale banken. Wij hechten voor het bepalen van de waardering veel waarde aan de zogenoemde CAPE-waarderingsmaatstaf. Deze Cyclically Adjusted Price-Earnings is door econoom Robert Shiller geïntroduceerd en zijn werk is met een Nobelprijs bekroond. In de berekening van zijn ratio wordt gebruik gemaakt van de gemiddelde winst over de afgelopen 10 jaar gecorrigeerd voor inflatie. Door het gebruik van een periode van 10 jaar wordt het effect van de economische cyclus op een bepaald moment verminderd.
Uit bovenstaande afbeelding van Star Capital blijkt de hoge waardering van Nederlandse aandelen op basis van de CAPE waarderingsmaatstaf. De relatief rode kleur ten opzichte van veel andere Europese landen geeft dit aan. De CAPE-waarderingsmaatstaf voor Nederland is per ultimo oktober 23,7. Dit is 0,2% punt lager dan eind juli. De stand ligt boven het wereldwijde gemiddelde van 22,3. Dit gemiddelde wordt overigens sterk beïnvloed door de hoge waarderingen in de VS. De VS heeft een weging in de wereldindex van 47,6% en heeft een CAPE score van 29,8.
De CAPE waardering voor Nederland zijn relatief hoog. De huidige ontwikkelingen rondom corona zullen de winsten van de gemiddelde onderneming voor langere tijd negatief beïnvloeden.
Volgens de berekeningen van Star Capital staat Nederland op de waarderingsladder op plaats 38 van de in totaal 40 landen die zij volgen. Hierbij worden overigens meer waarderingsmaatstaven gebruikt dan enkel de CAPE-maatstaf. Zo worden ook het dividendrendement, de koers-winstverhouding, koers-boekwaardeverhouding en koers-cashflowverhouding in de bepaling van de ranking betrokken. Hoe hoger in de ranking, des te hoger de waarderingen.
Wij schreven de vorige keer: “Het verdisconteren van verwachtingen is omgeven door veel onzekerheden. Het is de vraag of de hoge verwachtingen omtrent de winst gaan uitkomen. Mochten de bedrijfswinsten de komende jaren inderdaad verder stijgen, wellicht zelfs meer dan nu wordt verdisconteerd, dan kunnen de beurskoersen positief verrassen. Het verleden leert echter dat beleggers vaak te optimistisch of te pessimistisch zijn. In de huidige fase lijkt er sprake van overoptimisme. Wij zien momenteel steeds meer bevestiging dat de wereldeconomie afglijdt naar een recessie”.
Inmiddels zit de Nederlandse economie in een diepe recessie, gekenmerkt door een forse krimp van het Bruto Binnenlands Product (GDP). Waarschijnlijk wordt het zelfs een zware depressie. De periode van krimp kan nog weleens veel langer gaan duren. Hoewel het producentenvertrouwen aan het herstellen is, behalve vorige maand, is deze nog steeds behoorlijk negatief.
Fundamenteel gezien zijn de waarderingen van Nederlandse aandelen, in historisch perspectief maar ook ten opzichte van veel andere landen, hoog. Wij blijven om die reden fundamenteel NEGATIEF.
Conclusie:
Onze kwartaalanalyse heeft momenteel de volgende status:
- Huidige status risico-indicator: POSITIEF
- Breedte van de trend: POSITIEF
- Betrouwbaarheid huidige dead cross: POSITIEF
- Lange termijn rendement obv risico-indicator: POSITIEF
- Fundamentele waardering: NEGATIEF
Fundamenteel zien wij weinig opwaarts potentieel. De waarderingen zijn opnieuw zeer hoog en de geopolitieke risico’s nemen nog steeds toe. Op basis van stap 5, de belangrijkste, is het verstandig om niet teveel risico te nemen. Een onderweging is de einduitkomst op basis van deze 5 stappen. Maar hoeveel moeten wij onderwegen? Helemaal geen Nederlandse aandelen of toch een bepaald percentage van het belegbaar vermogen alloceren richting de AEX?
Dit is voor iedere belegger een persoonlijke afweging. Wij zijn in ons beleggingsbeleid voorstander van het beleggen in wereldwijde en/of regionale beleggingsfondsen en trackers. Wij hebben onze beleggingsmethode met de AEX-index toegelicht omdat dit veel Nederlandse beleggers zal aanspreken. Met onze methodiek tonen wij aan dat fundamentele analyse prima gecombineerd kan worden met een instrument uit de technische analyse. De fundamentele analyse is een subjectieve waarderingsmethodiek. Mocht uzelf (subjectief) een positieve fundamentele visie hebben, dan is de huidige stand van onze risico-indicator (objectief) een bevestiging van uw visie. Wanneer uw fundamentele visie niet wordt bevestigd door de stand van de risico-indicator, dan geeft dit
aan dat andere beleggers per saldo uw visie niet delen.
De Golden Crosses Beleggingsmethode kan ook worden toegepast op individuele aandelen. Maar dit levert een minder betrouwbaar beeld op waardoor de uitkomst minder zeker wordt. Individuele beleggingen hebben namelijk te maken met specifiek risico. Het is niet alleen de markt die van invloed is op de richting van de koersen, maar ook de prestaties van het individuele bedrijf. Dit is een extra risicocomponent. De meest lucratieve aandelen zijn de aandelen die continue, ieder kwartaal, in een golden cross noteren (zoals ASML). Maar let op! Aan iedere golden cross komt een eind. De meest interessante golden crosses zijn die aandelen die een lange periode in een dead cross hebben genoteerd en recent zijn gedraaid naar een golden cross-fase, bijvoorkeur na een daling van 50% of meer. Aegon, KPN en ING ogen alle 3 interessant. Het is raadzaam om te kopen wanneer anderen per saldo negatief zijn, maar dan wel na een grote correctie. Bij individuele aandelen dient voorkomen te worden dat u instapt in een aandeel dat structureel de slag mist.
Pas voor uzelf de stappen van de Golden Crosses Beleggingsmethode toe. Kijk bijvoorkeur wekelijks naar de stand van de risico-indicator. En kijk ook met regelmaat naar de fundamentele waarderingen. Het is niet te voorkomen dat u soms aandelen koopt, die achteraf toch blijken te dalen. Ook na toepassing van onze regels. Echter, onze ervaring leert dat de kans daarop wel aanzienlijk wordt verkleind. Wanneer u de rankings van de afgelopen 4 peildata (zie tabellen volgende bladzijde) combineert met onze tabel op bladzijde 4, zult u in de meeste gevallen zien wat de kracht van golden- en dead crosses zijn.
